ကမၻာ့အၾကီးဆံုးမီးရထားသံလမ္းတံတား

ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း သီေပါနယ္တြင္ ရွမ္းဘာသာျဖင့္ ဟိုကြတ္ ဟုေခၚေသာရြာတစ္ရြာ ရွိပါတယ္။ ထိုရြာကို ျမန္မာတို႔က ငုတ္ထိပ္ဟုေခၚၿပီး ကာလေရြ႕ေလ်ာေသာအခါ ငုတ္ထိပ္မွ ဂုတ္ထိပ္ျဖစ္လာပါတယ္။ ထိုရြာအနီးတြင္ တည္ေဆာက္တဲ့ နည္းပညာအဆင့္ျမင့္မႈ နဲ႔ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္အလွအပေၾကာင့္ ကမၻာ့အံဖြယ္စာရင္းတြင္ ပါ၀င္ခဲ့တဲ့ တံတားတစ္စင္းရွိပါတယ္။ ထိုတံတားကို ဂုတ္ထိပ္တံတားဟုေခၚၿပီး ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ အျမင့္ဆုံး၊ ကမၻာ့အႀကီးဆုံး မီးရထားသံလမ္းတံတားႀကီး တစ္စင္းလည္းျဖစ္ပါတယ္။

၁၈၉၇ ခုႏွစ္တြင္ ၿဗိတိသၽွအစိုးရဟာ မႏၲေလးမွ ဗန္းေမာ္သို႔ မီးရထားလမ္းေဖာက္ လုပ္ရာ မႏၲေလးမွ ကြမ္းလုံသို႔ မီးရထားလမ္းေဖာက္လုပ္ရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း သိရွိခဲ့ပါတယ္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဆာေအအမ္ရင္း ဒဲလ္အင္(Sir Arthur Rendel) က ပုံစံေရးဆြဲ၍ အေမရိကန္ ပင္ဆီလေဗဒနီးယား(Pennsylvania)ႏွင့္ ေမရီလန္( Maryland) တံတား ေဆာက္လုပ္ေရး ကုမၸဏီအား ငွားရမ္းကာေနာင္ခ်ိဳဘူတာအလြန္ ရမိုင္ မွာ ဂုတ္ထိပ္တံတားကို ေဆာက္လုပ္ေစခဲ့ပါတယ္။ ၁၈၉၉ ခုႏွစ္ တြင္ စတင္တည္ေဆာက္ၿပီး ၁၉၀၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ၿပီးဆုံးခဲ့ေသာ္လည္း ၁၉၀၃ ခုႏွစ္ေရာက္မွသာ စတင္အသုံးျပဳခဲ့ပါတယ္။

တံတားရဲ့ အရွည္မွာ ၂၂၆၀ ရွိၿပီး အျမင့္မွာ ၂၅၀ မီတာ (၈၂၀ ေပ) ရွိပါတယ္။ တံတားေဆာက္လုပ္ရာတြင္ သံႏွင့္ သံမဏိတန္ခ်ိန္ ၄၃၁၁တန္၊ သံမွိုေပါင္း ၁ သန္း၊ ေပ ၁၂၀ ရွည္တဲ့ သံေဘာင္ ၁၀ ခု၊ ေပ ၆၀ ရွည္တဲ့ သံေဘာင္ ၁၆ ခု တို႔ျဖင့္ သံမဏိတိုင္ႀကီး ၁၆ တိုင္ေပၚ၌ ခဲရာခဲ
ဆစ္ တည္ေဆာက္ခဲ့ရပါတယ္။ ကုန္က်ေငြမွာ ထိုေခတ္က ၁၆၉၈၂၀၀ က်ပ္ျဖစ္ပါတယ္။

ထိုတံတားဟာ နမၼတူသတၱဳတြင္း တူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္း ႏွင့္ သယ္ယူ ပို႔ေဆာင္ေရးတြင္ အေရးပါၿပီး ျမန္မာ့စီးပြားေရးကို မ်ားစြာ အေထာက္ အကူျပဳခဲ့ပါတယ္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဒုတိယကမၻာစစ္မွာ မဟာမိတ္တို႔၏ ေျမလွန္စနစ္အရ ဖ်က္စီးျခင္းခံခဲ့ရပါတယ္။ သို႔ေသာ္ သံတိုင္ အမွတ္ ၂ ႏွင့္
၅ သာ ပ်က္စီးခဲ့ပါတယ္။ ထို႔ေနာက္ ဂ်ပန္တို႔လက္ထက္မွာ သံတိုင္အမွတ္၉၊ ၁၀၊ ၁၁ ႏွင့္ ၁၂ တို႔ကိုဖ်က္စီးၾကျပန္ပါတယ္။

လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ ထိုတံတားကို နိုင္ငံျခားကုမၸဏီမ်ားကို ငွားရမ္းျပဳျပင္ရန္စီစဥ္ခဲ့ေသာ္လည္း ငွားရမ္းခ ႀကီးျမင့္လွတာေၾကာင့္ ျမန္မာ့မီးရထားဌာန ကပင္ ဦးစီးျပဳျပင္ခဲ့ရပါတယ္။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ေမလက စတင္ျပဳျပင္ခဲ့ေသာ္လည္း လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးခက္ခဲၿပီး ပစၥည္း
မ်ား မွာလည္း ရွားပါးလွသျဖင့္ ၁၉၅၁ ၾသဂုတ္လ တြင္မွ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ ၿပီးစီးခဲ့ပါတယ္။ ျပဳျပင္စရိတ္ ၃၂ သိန္းခန႔္ ကုန္က်ခဲ့ပါတယ္။

ေပ ၃ဝဝ ေက်ာ္မတ္ ေစာက္သည့္ လၽွိုႀကီးႏွစ္ခုကို ျဖတ္ကာ ခဲရာခဲဆစ္ တည္ေဆာက္ထားခဲ့ၿပီး ေခတ္အဆက္ဆက္ ပ်က္စီးယိုယြင္းမႈမ်ား ထိန္းသိမ္းခဲ့တာေၾကာင့္ ဂုတ္ထိပ္တံတားဟာ ကမၻာလွည့္ခရီးသြား အမ်ားအျပား မၾကာခဏ လာေရာက္ၾကည့္ရႈေလ့ရွိတဲ့ ေနရာတစ္ခုလည္း ျဖစ္ေနပါေတာ့တယ္
credit====ျမန္မာ့စြယ္စံုက်မ္း
ေအာင္ျမင့္ျမတ္